طرح پيشنهادى بيانيه حقوق کودک ( جليل بهروزى و هما ارجمند ) ٢٥ ژاونيه ٢٠٠٥
بيانيه حقوق کودک
مبانى، از نظر اين بيانيه
٭ رفتار هر جامعه با کودکان محک ارزيابى درجه انسانى بودن و آزاد بودن آن جامعه است
٭ منفعت کودکان بر هر ملاحظه و منفعت ملى، قومى، مذهبى، نژادى، اقتصادى، فرهنگى و ايدئولوژيک مقدم است
٭ حيات پايه اى ترين حق هر کودک است. از اين رو جسم و روح کودکان بايد از هر نوع تعرضى مصون باشد
٭ کودک ملک شخصى کسى نيست. پدر، مادر و دولت صاحبان کودک نيستند
٭ کودک کسى است که هنوز سن ١٨ سال را تمام نکرده است
١. تامين يک زندگى شاد، ايمن و خلاق براى کودکان
تضمين رفاه و سعادت هر کودک، مستقل از وضعيت خانوادگى، با جامعه است. دولت موظف است استاندارد واحدى از رفاه و امکانات رشد مادى و معنوى کودکان و نوجوانان را، در بالاترين سطح ممکن، تضمين کند. همچنين مفاد زير بايد به شکل قانون تثبيت شود
١. بهداشت و سلامتى کودک در بالاترين سطح ممکن بايد تامين و تضمين شود. خدمات بهداشتى و درمانى بايد رايگان گردد
٢. آموزش و پروش رايگان براى همه کودکان تامين گردد. رفتن به مدرسه تا ديپلم اجبارى است. ( کودکان از سننن پائين بايستى در يکى از عرصه هاى زير نقاشى، موسقى، مجسمه سازى، ،هنر فلز سازى، تئاتر و سينما و ورزش آموزش ببيبد
٣. تامين مسکن مناسب با بالاترين استاندار براى همه و بل اخص تضمين آن براى خانواده هايى که کودک دارند
٤. نظارت مستقيم دولت در امر تغذيه کودکان. همه کودکان بايد از تغذيه مناسب، مکفى و مقوى برخوردار باشند. در مدارس و مهد کودکها غذاى مجانى بايد در اختيار کودکان قرار گيرد
٥. دولت بايد کليه کودکان فاقد خانواده و امکانات خانوادگى را تحت تکفل خويش گرفته و با فراهم کردن امکانات زندگى و تربيتى آنها در نهادهاى با استاندارد بالاى بهداشتى، ايمنى و تفريحى مانع تباهى جسمى، روحى و شخصيتى کودکان گردد
٦. کودکان مستقل از شرايط خانوادگى شان، جهت برخوردارى از يک محيظ اجتماعى شاد، خلاق و فعال بايد بتوانند به مهد کودکهاى مجهز و مدرن دسترسى داشته باشند
٧. مراقبتهاى ويژه زنان باردار و نوزادان از نظر تغذيه و بهداشت بدون در نظر گرفتن شرايط خانوادگى صورت گيرد. ١٦ هفته مرخصى دوران باردارى و زايمان، يکسال مرخصى براى نگهدارى نوزاد، سپردن کارهاى سبک به زنان باردار و تضمين شغلى چه در هنگام باردارى و چه پس از بازگشت به کار
٨. در اختيار گذاشتن مشاورين متخصص کودک و فراهم کردن تسهيلات لازم براى خانواده ها و بطور مشخص زنان، جهت نگهدارى اصولى نوزادان، بهداشت و تغذيه آنان
٩. حمايت مادى و معنوى از خانوادهاى با يک سرپرست و بويژه مادرانى که جدا شده اند و يا اصولا بدون ازدواج صاحب فرزند شده اند در قبال فشارهاى مادى، محدويتهاى اجتماعى و اخلاقيات ارتجاعى
١٠. تامين يک زندگى شايسته انسانى براى کودکان دارى نقص بدنى و يا عقلى. فراهم کردن امکانات و تسهيلات لازم براى شرکت فعال آنان در زندگى اجتماعى جدا از وضعيت خانوادگى شان. تامين نيازهاى ويژه پزشکى، درمانى، تغذيه و آموزشى آنان
١١. حمايتهاى ويژه مادى و معنوى از نوجوانانى که به هر دليلى نميتوانند با خانواده هاى خود زندگى کنند و خانواده را ترک کرده اند
١٢. کمک به امر مبارزه با اعتياد کودکان، حمايت کودکان در ترک اعتياد و مقابله قاطع با عاملين توليد، قاچاق و فروش مواد مخدر در بين کودکان
١٣. دولت موظف است تمام کودکانى که چه به همراه خانواده و چه بدون آنها، خواهان پناهندگى شده اند را تحت حمايت کامل خود قرار دهد. کودکان پناهنده بايد از بدو تقاضاى پناهندگى از همه حقوق و مزاياى اجتماعى برخوردار باشند که در جامعه برسميت شناخته شده و يا موجود است
١٤. دولت موظف است جهت جلوگيرى از مرگ و مير کودکان به سازماندهى پروژه هاى گسترده بهداشتى، درمانى، تامين تغذيه مکفى، بهزيستى محيط بپردازد
٢. حمايت کودکان در مقابل آزارهاى جسمى و روحى خانواده و جامعه
برای تضمين آن که بتوان بطور موثر و پيگير مانع آزارهاى جسمى و روانى کودکان گشت نه تنها مفاد زير بايد بصورت قانون درآيند، بلکه دولت، سيستم قضايى و نهادى مربوط به کودکان در اجرا آنها بطور همجانبه دخيل گردند و هر گونه سرپيچى و يا عدم تبعيت از اين قوانين جرم محسوب شده و مورد پيگرد قرار گيرد
١. ممنوعيت کار حرفه اى براى کودکان زير ١٦ سال، ممنوعيت هر نوع انقياد، بردگى و بيگارى کشيدن از کودکان
٢. اعمال مجازاتهاى سنگين بخاطر سرقت و خريد و فروش کودکان
٣. مقابله قاطع قانونى با سو استفاده جنسى از کودکان. هر نوع سو استفاده جنسى از کودکان چون به تن فروشى کشاندن آنان، استفاده در زمينه هاى پورنوگرافيک و نمايشهاى سکسى، جرم سنگين جنايى محسوب ميشود
٤. ممنوعيت حبس و زندانى کردن کودکان، ممنوعيت شکنجه و اقرار گرفتن از کودکان
٥. لغو مجازات اعدام بطور کلى و اعدام کودکان بطور اخص
٦. سهل انگارى در برآورده کردن نيازهاى اساسى کودک چه از طرف خانواده و چه از طرف موسسات مربوط به کودکان و دولت که منجر به آسيب ديدن کودک گردد بايد پيگيرى قانونى شده و عاملين آن مورد تعقيب و مجازات قرار گيرند
٧. ممنوعيت هر گونه آزمايش پزشکى، دارويى و يا عمل جراحى بروى کودکان جز در مواردى که مستقيما به مسئله سلامتى کودک مربوط است
٨. ممنوعيت هر نوع تعرض به جسم کودک، از جمله به بهانه مذهب، سنت و رسوم. ممنوعيت ختنه پسر و دختر
٩. تنبيه بدنى، اعمال فشار روانى و ارعاب کودکان جرم بوده و قابل پيگيرى قانونى است
١٠. ممنوعيت هر نوع آزار کودکان در خانواده، مدارس و موسسات آموزشى و در سطح جامعه بطور کلى. ممنوعيت تفتيش عقايد کودکان
١١. ممنوعيت جابجايى جغرافياى کودکان بدون توجه به منفعت مستقيم و مستقل آنان و ممنوعيت اخراج کودکان از کشور
١٢ . ممنوعيت به خدمت گرفتن افراد زير ١٨ سال در ارتش و يا اعزام به جنگ
١٣ . ممنوعيت گرفتن اسير جنگى از شهروندان غير نظامى و بطور مشخص کودکان
٣.مقابله با هرگونه آزار و تبعيض عليه کودکان دختر
١. ممنوعيت تحميل کار خانگى و يا وظايف ويژه خانه دارى به کودکان دختر در خانواده
٢. ممنوعيت حجاب براى دختران زير ١٦ سال و هر گونه محدويت ايجاد کردن براى کودکان دختر جهت شرکت در فعاليتهاى ورزشى، هنرى و تفريحى که کودکان پسر از آن برخوردارند
٣. اعمال مجازات سنگين براى هر نوع آزار، ارعاب، سلب آزادى، تحقير و خشونت عليه زنان و دختران در خانواده
٤. ممنوعيت هر نوع برخورد تحقير آميز، مردسالارانه، پدر سالانه و نابرابر با دختران در نهادها و موسسات اجتماعى
٥. ممنوعيت هر نوع دخالت از جانب فاميل و يا هر نهادى در زندگى خصوصى، روابط شخصى و عاطفى و جنسى دختران بالاى شانزده سال. ممنوعيت تجسس و دخالت در وجود و عدم وجود پرده بکارت دختران، جز در مواردى که مستقيما به بهداشت و سلامت دختران مربوط است
٦. حذف کليه اشارات تبعيض آميز و تحقير آميز نسبت به زنان و دختران از کتب، منابع درسى و متقابلا گنجاندن مواد درسى لازم براى تفهيم برابرى زن و مرد و نقد اشکال مختلف ستمکشى زن در جامعه
٤. مقابله با دخالت مذهب در زندگى کودکان
١. ممنوعيت دست اندازى مادى و معنوى مذاهب، نهادهاى مذهبى و سکتهاى مذهبى به کودکان
٢. ممنوعيت جلب افراد زير ١٦ سال به فرقه هاى مذهبى و مراسم و اماکن مذهبى
٣. مبارزه فرهنگى و حقوقى با کليه خرافات، سنتها و عادتهايى که براى سلامتى کودکان زيان بخش هستند
٤. ممنوعيت و لغو کليه قوانين مذهبى که مانع برخوردارى کودکان از يک زندگى خلاق و شاد و شرکت در فعاليتهاى اجتماعى و تفريحات مخصوص کودکان ميگردد
٥. جدايى کامل مذهب از آموزش و پرورش
٦. مدارس و موسسات آموزشى در همه سطوح بايد مختلط باشد
٧. ممنوعيت ايجاد مدارس مذهبى براى کودکان. ممنوعيت تدريس دروس مذهبى و يا تبيين مذهبى موضوعات در مدارس و موسسات آموزشى. آموزش جنسى، ايمنى و بهداشت مربوط به آن بعنوان مواد درسى در مدارس
٨. لغو کليه قوانين و مقرارتى که ناقض اصل آموزش و پروش غير مذهبى هستند. ممنوعيت حمل و يا پوشيدن سمبلهايى مذهبى در مدارس
٩. حذف کليه تعطيلات مذهبى از تقويم رسمى جامعه و تقويم مدارس
٥. حقوق مدنى و اجتماعى کودک
جهت مقابله با هر گونه تبعيض و بى حقوقى نسبت به کودکان در جامعه، حقوق زير بايد به رسميت شناخته شود
١. برابرى کامل حقوقى کودکان جدا از جنسيت، رنگ پوست، نژاد و تعلق ملى، مذهبى و موقعيت اجتماعى خانواده
٢. برابرى کامل حقوقى کودکان، اعم از اينکه داخل يا خارج از ازدواج بدنيا آمده باشند
٣. برابرى کامل حقوقى کودکان اعم از اين که در خانواده بيولوژيکى زندگى ميکنند يا غير بيولوژيکى و يا تحت سرپرستى موسسات و نهادهاى نگهدارى از کودکان قرار دارند
٤. حق هر کودک در جستجو و اطلاع از حقيقت در مورد کليه جوانب زندگى برسميت شناخته شود
٥. آزادى کودکان در ابراز عقيده و احساسات و ارزش گذارى به عقايد و افکار آنان
٦. داشتن تفريح، بازى، آسايش و استراحت و برخورداى از امکانات مناسب جهت انجام فعاليتهاى فرهنگى، هنرى و ورزشى حق مسلم کودک ميباشد
٧. رعايت حق هر کودک براى معاشرت و زندگى اجتماعى، ممنوعيت هر نوع جداسازى و محروم سازى کودکان از محيط اجتماعى و معاشرت با ديگر کودکان
٨. سن قانونى بلوغ جنسى براى دختر و پسر ١٦ سال است. ممنوعيت و جرم بودن رابطه جنسى افراد بزرگسال، بالاى سن بلوغ، با افراد زير سن قانونى، ولو با رضايت آنها
٩. حق هر زوج بالاى ١٦ سال به زندگى مشترک به ميل و انتخاب خود. ممنوعيت هر نوع اجبار و اعمال فشار از جانب هر فرد و مرجعى بر افراد در امر انتخاب همسر، زندگى مشترک (ازداوج) و جدايى (طلاق
١٠. آزادى بى قيد و شرط هر فرد بالاى شانزده سال اعم از دختر و پسر در انتخاب محل زندگى، تحصيل و نوع شغل، آزادى سفر و نقل و مکان
١١. لغو امتيازات مرد بعنوان "سرپرست خانواده" و برقراى حقوق و وظايف برابر براى زن و مرد در رابطه با
٭ سرپرستى و تربيت فرزندان ( حتى پس از جدايى و طلاق
٭ اعمال کنترل دارايى ها و امور مالى خانواده، وراثت
٭ انتخاب محل زندگى و سکونت
٭ کارخانگى و اشتغال حرفه اى
٭ طلاق، تقسيم و تملک اموال خانواده پس از جدايى
٭ انتخاب نام خانوادگى براى کودک، در صورت عدم توافق، نام خانوادگى مادر بر کودک خواهد بود
١٢. رسيدگى به خلافهاى جنايى کودکان در دادگاههاى ويژه کودکان (تا سن ١٨ سالگى) با حضور وکيل و مددکار اجتماعى کودک. کودکان مجرم نيستند حتى اگر قانون را زير پا گذاشته باشند. ( دادگاه مرجع رسيدگى به خلافهاى قانونى کودکان با ناتوانيهاى ذهنى و يا بيماريهاى روانى نيست
١٣. مصونيت زندگى خصوصى کودک، مکاتبات، مراسلات و مکالمات کودک
١٤. حق راى همگانى و برابر کليه افراد بالاى ١٦ سال. اين حق شامل انتخاب کردن و انتخاب شدن براى هر نهاد و ارگان نمايندگى ميباشد
١٥. برابرى حقوقى کامل کودکان مهاجر و پناهنده با ديگر شهروندان
١٦. حق هر کودک و والدين آن است که بتوانند از پيوستن به اعضاى خانواده خود در کشور ديگر محروم نگردند. کودکى که والدين او در کشورهاى متفاوت بسر ميبرند حق دارد با هر دو آنها بطور شخصى، منظم و مستقيم تماس داشته باشد
١٧. آزادى تشکيل و فعاليت سازمانها و نهادهاى غير دولتى مدافع حقوق کودک تضمين گردد
